Nhập khẩu lúa gạo cao bất thường

Những con số từ báo cáo của Hiệp hội lương thực VN (VFA) cho thấy VN nhập khẩu đến 1,24 triệu tấn lúa gạo chỉ trong 2 tháng đầu năm 2025. Trong số này, có 1,14 tấn lúa nhập từ Campuchia; tương đương khoảng 600.000 tấn gạo. "Câu chuyện này đã tồn tại nhiều năm và có nhiều yếu tố, góc nhìn khác nhau tùy giai đoạn. Tuy nhiên, nếu nói về thuần thị trường thì trong giai đoạn hiện nay, việc nhập khẩu lúa từ Campuchia rõ ràng là tạo thêm áp lực cho thị trường nội địa, khiến nguồn cung dồi dào, giá giảm và ảnh hưởng đầu ra của hạt gạo VN", ông Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch VFA, nói.

Không có dữ liệu đầy đủ để so sánh với cùng kỳ các năm trước, nhưng theo ước tính của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), năm 2024, VN nhập khẩu khoảng 3 triệu tấn gạo và là nước nhập khẩu lớn thứ 3 thế giới chỉ sau Philippines và Indonesia.

Chính phủ đang triển khai chính sách hỗ trợ thu mua lúa cho nông dân ĐBSCL nhưng chỉ trong 2 tháng đầu năm nay các doanh nghiệp lại nhập khẩu lúa Campuchia vượt 1 triệu tấn

Nhiều doanh nghiệp (DN) cũng thừa nhận nhập khẩu lúa gạo từ Campuchia là thực tế đã có nhiều năm qua. Trong một số thời điểm, lúa nhập từ Campuchia là nguồn cung bổ sung giúp DN VN đẩy mạnh hoạt động thương mại. Tại thị trường nội địa, gạo Campuchia được bán ở khắp nơi nhưng chưa có số liệu thống kê đầy đủ nên trước giờ ít người nhắc đến. Chính vì vậy, theo các DN, về lâu dài vấn đề này cũng cần được xem xét, có thống kê đầy đủ và điều tiết từ các cơ quan quản lý nhà nước. Nếu cơ quan chức năng không tăng cường quản lý khâu này thì sẽ có khả năng xảy ra tình trạng nhà nước bỏ tiền hỗ trợ vốn và lãi suất để DN thu mua lúa cho bà con nông dân ĐBSCL nhưng DN lại mang tiền đi mua lúa... Campuchia.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo: Không chỉ VN nhập khẩu lúa từ Campuchia mà cả nhập khẩu gạo, đặc biệt là gạo tấm từ Ấn Độ về phục vụ hoạt động chế biến các sản phẩm sau gạo. Với việc Ấn Độ xem xét bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm, nhiều khả năng DN VN sẽ tăng nhập khẩu mặt hàng này, khiến giá gạo nội địa VN tiếp tục biến động theo hướng bất lợi.

Gạo trong nước đắt hơn gạo xuất sang Phillipines?

Cũng theo VFA, ở chiều xuất khẩu, trong 2 tháng đầu năm nay, VN xuất 1,15 triệu tấn, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Điều này chứng tỏ nhu cầu thị trường vẫn cao. Tuy nhiên, giá xuất khẩu bình quân lại giảm đến 19%, chỉ còn 553 USD/tấn.

Đáng chú ý, thị trường tiêu thụ lớn nhất là Philippines nhập lên tới 505.000 tấn, nhưng giá bán cũng thấp nhất - chỉ từ 450 USD, thậm chí còn thấp hơn mức bình quân chung tới 100 USD/tấn. Nhiều DN đánh giá Philippines là thị trường quan trọng với gạo VN nhưng tình trạng bán đổ bán tháo với giá quá rẻ là nguyên nhân kéo giá gạo VN lao dốc và cũng là một trong những điểm mấu chốt trong đợt khủng hoảng giá hiện nay. 

"Trong giai đoạn từ đầu năm 2025 đến nay, cần thanh tra những DN xuất khẩu gạo dưới mức 400 USD/tấn. Đây không chỉ là giá sàn của VN mà ngay cả những nước có chất lượng gạo thấp hơn VN là Ấn Độ và Pakistan vẫn giữ được giá nhưng chúng ta lại "rơi". Thậm chí có thể thanh tra cả giai đoạn năm 2024 khi xuất hiện một số DN chào thầu thị trường Indonesia dưới giá sàn. Đây là điều cần thiết để làm minh bạch thị trường và bảo vệ các DN chân chính, có tổ chức sản xuất, có liên kết chuỗi giá trị lúa gạo", một thành viên Ban chấp hành VFA nêu quan điểm.

Giá gạo nội địa VN thấp nhất cũng 14.000 đồng, trong khi gạo xuất khẩu chưa tới 10.000 đồng/kg

Có thể hiểu được nỗi bức xúc này bởi theo VFA, giá xuất khẩu gạo của VN hiện chỉ 389 USD/tấn với gạo 5% tấm, quy đổi tương đương khoảng 9.700 đồng/kg. Trong khi đó, tại thị trường TP.HCM, mặt hàng có giá thấp nhất là gạo ngang, gạo thông dụng có giá thấp nhất 14.000 - 15.000 đồng/kg. Nghĩa là cùng một loại gạo nhưng người tiêu dùng VN đang phải bỏ nhiều tiền hơn dân Philippines đến 150%.

https://thanhnien.vn/vn-nhap-den-124-trieu-tan-lua-gao-185250307235606584.htm